İvan Ayvazovski — #SanatDozu
İvan Ayvazovski, 1817 yılında Kırım’ın bir liman şehrinde doğmuştur. Kendisi Ermeni kökenli olmakla beraber, eskiden Avyazyan soyadını taşımaktaydı. Ufakken yeteneğinin farkına varan şehir mimarı, ona dersler vermiş, 1833'de daha 15 yaşında iken bir bursla St. Petersburg İmparatorluk Akademisi’ne kabul edilmişti. Daha mezun olmadan, resimleri salonlarda sergilenmeye başlamış, bu yüzden altın madalya almıştır. Bu sırada Petersburg’un entelektüel hayatına katılmış, Puşkin gibi insanlarla tanışma şansı edinmişti sonrasında İtalya’ya gitmiş, Gogol ile seyahat edip İngiliz Ressam Turner ile tanışmıştı. Papa’nın resimlerinden bir tanesini satın almak istemesi ile büyük şöhret elde etmişti. 1844'de seyahatini tamamlayarak, Petersburg’a dönüş ve Donanma Bakanlığı için resimler çizmeye başlamıştır.
Ayvazovski dünyanın çeşitli yerlerinde resimler yaparken, yolunun İstanbul’a düşmemesi düşünülemezdi. İstanbul’a ilk başta Abdülmecid döneminde teşrif etmiş, Padişahın siparişlerine göre resimler çizmiş, Mecidiye Nişanı almış, ünlü Balyan Ailesi ile ahbaplık etmiştir. İkinci ziyareti ise 1890 yılında II. Abdülhamid döneminde olmuştur. Sanatı hakkında konuşmak gerekir ise, romantizm akımına bağlı olan
Aivazovsky, birçok portre ve manzara resmi çizse de en çok deniz manzarası ve sahillerin gerçekçi tasvirlerini resmetmiştir. Rus donanmasının resmi ressamlığını yapmış olmasından dolayı birçok büyük dalgalı deniz manzaraları resmetmiştir. Bundan dolay denizlerin ve dalgaların ressamı olarak tanınmaktadır. Resimleri melodramatik tasvirleriyle bilinir. Bulutlar arasından süzülen umut verici göksel yapıtların yanında savaşın acısını yansıtan yanan gemiler, acı çeken askerler eserlerinin önemli noktalarıdır.
Aivazovsky’nin pek çok resminde deniz kazazedelerini ve dalgalar arasında boğuşan gemileri konu edinmesi onun gibi pek çok romantik ressamın temel yaklaşımını ifade eder. Doğanın gücü ve insanın acizliği.1878 tarihli Günbatımında Gemi Kazası, denizin hoyrat dalgalarının sahile savurduğu, güçleri tükenmiş insanları tasvir eder. Doğa güçlüdür, resmin büyük bölümünü kaplamaktadır; insanlar bitkindir ve ufak resmedilmiştir. Eserleri genel olarak St. Petersburg’daki Ermitraj Müzesi’nde, Moskova’da ve Erivan’dadır. Türkiye’de, Ayvazovski’ye karşı büyük ilgi vardır, Çankaya Sarayı’nda, Denizcilik Müzesi’nde ve bazı koleksiyonlarda eserlerine rastlanabilir. Nazım Hikmet, bir şiirinde ondan şöyle bahseder: ‘’Meğer denizi severmişim//Hem de nasıl//Ama Ayvazofki’nin denizleri bir yana’’…
‘’Meğer denizi severmişim// Hem de nasıl //Ama Ayvazofki’nin denizleri bir yana… ‘’
